در مطلب قبل عوامل اثرگذار بر ایجاد تغییرات در بورس و صنایع مختلف توضیح داده شد. در این مطلب، نرخ ارز که یکی از مهمترین موضوعاتی است که در بخش اقتصاد کلان در سالهای اخیر دارای نوسان و تغییرات شدید بوده است و نیز قیمت جهانی نفت، توضیح داده میشود.
نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که همواره مورد توجه جامعۀ اقتصادی و مالی بوده است. نرخ ارز بنابر دلایلی چون تراز تجاری، نرخ تورم، تحریمهای سیاسی و اقتصادی و ... افزایش و کاهش مییابد. طی سالیان گذشته به دلیل کاهش درآمدهای صادراتی مانند نفت، عرضۀ ارز کاهش یافته و این عوامل دلایل اصلی نوسانات نرخ ارز هستند.
تأثیر نوسانات نرخ ارز (مانند دلار) در شرکتها و صنایع مختلف در بازار سهام متفاوت است. درصد زیادی از درآمد فروش صنایع صادرات محور، از طریق صادرات محصولات آنها تأمین میشود. صنایع صادرات محور به دلایل زیر با افزایش نرخ ارز، سود بدست میآورند:
۱- درآمد فروش شرکتهای صادرات محور ارزی است و در صورتی که به عنوان مثال فروش شرکتی ۲۰ میلیون دلار باشد، با نرخ دلار ۳۰۰،۰۰۰ ریالی درآمد بیشتری نسبت به نرخ دلار ۲۰۰،۰۰۰ ریالی برای شرکت ایجاد خواهد شد.
۲- در صورتی که نرخ ارز افزایش پیدا کند، قدرت خرید کالاهای وارداتی کم شده و محصولات وارداتی کاهش مییابد. در چنین شرایطی که واردات کالاهای خارجی به صرفه نیست، فروش محصولات داخلی افزایش مییابد بنابراین از فضای رقابتی مابین محصولات داخلی و خارجی کاسته میشود.
از آنجایی که سهم زیادی از بازار سرمایه را صنایع صادرات محور چون پتروشیمیها، پالایشیها، فلزات اساسی و معدنیها تشکیل دادهاند، رشد نرخ ارز و افزایش سود اسمی شرکتها میتواند منجر به رشد نمودار شاخص بورس شود.
قیمت جهانی نفت
اقتصاد کشور ایران مبتنی بر نفت و یا نفت محور است. با وجود اینکه دولت تلاش کرده است درآمدهای دیگری چون مالیات را جایگزین درآمد حاصل از نفت کند، اما نوسانات قیمت نفت، بودجۀ کشور را تحت تأثیر قرار داده و آن را با کسری مواجه میکند. در صورتی که قیمت نفت کاهش پیدا کند، درآمد دولت نیز به تبع آن کاهش یافته و دولت مجبور به چشمپوشی از برخی هزینههای زیرساختی و عمرانی میشود. از طرفی محصولات پتروپالایشی با قیمت جهانی نفت همبستگی مثبت دارند و کاهش قیمت نفت میتواند اثرات منفی بر درآمد فروش این شرکتها بگذارد.
در این مطلب نرخ ارز و قیمت جهانی نفت به عنوان عوامل اثرگذار بر بورس و صنایع مختلف توضیح داده شد. در مطلب بعدی عوامل اثرگذار بر صنایع بورسی توضیح داده خواهد شد.